Kom van dat gas af

Glastuinbouw op zoek naar alternatieven voor aardgas

Glastuinbouw Nederland wil het gebruik van fossiele brandstoffen bij glastuinbouwbedrijven afbouwen, zodat de sector zijn CO₂-doelstellingen kan behalen. Maar voor het zover is, moet er eerst nog een belangrijk knelpunt opgelost worden. Want door af te stappen van fossiele brandstoffen dreigt een tekort (!) aan CO₂ te ontstaan bij de sector. Het moet niet ironischer worden…

Glastuinbouw Nederland is een non-profit vakvereniging die de belangen behartigt van zo’n 70% van het glastuinbouwareaal in Nederland. De vereniging streeft ernaar om partijen – de glastuinbouwbedrijven zelf, maar ook leveranciers en de overheid – bij elkaar te brengen en zorgt ook voor beleidsbeïnvloeding bij de overheid. Een andere belangrijke taak van Glastuinbouw Nederland bestaat uit het ontwikkelen en overdragen van kennis, onder meer met betrekking tot de energietransitie.

Het CO₂ dilemma

Dennis Medema, innovatiespecialist energie bij Glastuinbouw Nederland, legt uit hoe de sector enerzijds minder CO₂ wil uitstoten en anderzijds over voldoende CO₂ wil blijven beschikken voor eigen gebruik: “We werken al jaren met de overheid samen, en hebben de CO₂ emissiedoelstellingen voor onze sector vastgelegd tot 2020. Dat wil concreet zeggen dat we moeten betalen in geval we te veel CO₂ zouden uitstoten.”

Vandaag is de glastuinbouwsector goed voor 8% – oftewel ca. 3 miljard m3 – van het aardgas dat jaarlijks in Nederland verbruikt wordt. In de meeste gevallen wordt het aangewend als brandstof voor een warmtekrachtkoppeling (WKK). Zo’n WKK produceert niet alleen elektriciteit en de nodige warmte voor de kassen, maar zorgt er ook voor dat er voldoende CO₂ beschikbaar is om het fotosyntheseproces van de planten te ondersteunen. Die CO₂ wordt gerecupereerd uit de rookgassen die ontstaan door de verbranding van het aardgas.

Energietransitie onder druk

“Het is onze ambitie om tegen 2040 volledig van het aardgas af te gaan, zoals dat ook in het klimaatakkoord staat ”, verduidelijkt Dennis. “Dat willen we realiseren door energie te besparen en door over te schakelen op andere energiebronnen, zoals biomassa, aardwarmte en restwarmte uit de industrie. Tegelijkertijd moeten we wel de CO₂ vraag voor het fotosyntheseproces kunnen blijven verzekeren, en dus zijn we volop bezig om andere CO₂-bronnen te zoeken. De uitkomst daarvan zal cruciaal zijn voor ons energietransitie proces, want als die alternatieve CO₂-bronnen onvoldoende blijken, kunnen we onze ambitie niet waar maken.”

“Op jaarbasis hebben we circa 2.5 megaton CO₂ nodig voor fotosynthese in de glastuinbouw. Die zouden we in theorie natuurlijk ook gewoon uit de buitenlucht kunnen filteren, maar door de buitensporige kostprijs is die procedure vooralsnog onhaalbaar. Leveranciers zoals Air Liquide leveren ons vandaag gezamenlijk al zo’n 0.6 megaton per jaar. Dat is een goede zaak, maar het is natuurlijk nog lang niet voldoende.”

CO₂ recuperatie uit afval

“Een belangrijke optie waar we veel van verwachten is die van de afvalverwerkingsbedrijven. Het gaat om bedrijven die de reststroom van afval – het gedeelte dat niet kan gerecycleerd worden – verbranden. Het is de bedoeling dat we de CO₂ die vrijkomt bij de verbranding gaan opvangen en gebruiken voor de glastuinbouw.”

Onlangs nam AVR – een verwerkingsbedrijf voor restafval – in haar vestiging in Duiven (Nederland) de eerste grootschalige CO₂ afvanginstallatie in gebruik. Deze installatie zorgt dat de gasvormige CO₂ wordt omgezet naar een vloeibare vorm, zodat deze door Air Liquide kan getransporteerd worden naar haar afnemers in de glastuinbouw.

“Het gaat om een baanbrekend project – het enige in zijn soort op die schaal – waar we bijzonder enthousiast over zijn. Bedoeling is om jaarlijks zo’n 60 kiloton CO₂ te kunnen leveren aan de glastuinbouw. En daar blijft het hopelijk niet bij, want er staan nog een 6-tal gelijkaardige projecten in de steigers. Maar daar hebben we ook de hulp van de overheid bij nodig”, besluit Dennis.